Recensie: Lindbergh: Het grote avontuur van een vliegende muis - Torben Kuhlmann

***** Voor kinderen vanaf 5 jaar.

Mijn pleidooi voor de illustrator is nog niet koud, of ik mag jullie al voorstellen aan een dijk van een illustrator: Torben Kuhlmann. 

Kuhlmann studeerde niet lang geleden af als illustrator en bewees met zijn afstudeerproject Lindbergh meteen zijn waarde. Anderhalf jaar geleden verscheen het boek in Duitsland voor het eerst, nu is het ook bij ons gebracht dankzij De Vier Windstreken. Kijk maar mee ...

Lindbergh start in Duitsland, in 1912. Het is een gevaarlijke tijd voor muizen sinds de uitvinding van de muizenval. Een kleine muis ontdekt dat al zijn vrienden verdwenen zijn. Hij veronderstelt dat ze met schepen gevlucht zijn naar Amerika. De dappere muis blijft niet bij de pakken zitten en wil ook naar Amerika gaan, om zijn vriendjes te vinden. Per schip lukt niet meteen - de muis wordt achterna gezeten door een kat en moet dus een andere oplossing vinden.

Wanneer de muis een groep vleermuizen door de nacht ziet vliegen, beseft hij dat hij dit ook zal moeten kunnen om in Amerika te geraken. Hij verzamelt materiaal en begint te bouwen ...

Ik zal jullie al maar verklappen dat hij ook in Amerika geraakt en zijn vriendjes weer terugziet. Het is een schattig verhaal, met veel verwijzingen naar de historische realiteit die het ook voor volwassenen leuk maakt. Maar de illustraties zijn al helemaal de moeite. Dit is het weerzien van de kleine muis met zijn vrienden:

Om nog maar te zwijgen van de prachtige uitzichten als de muis onderweg is naar New York.

Ik denk dat jullie het wel snappen: de illustraties zijn buitengewoon. Maar ook de tekst is zeker de moeite waard. Hoewel er geen woord teveel staat, is het verhaal goed te volgen. Het wordt vaak spannend en heeft een mooi einde. Het is niet moraliserend of overdreven: het gaat gewoon over een muis die ontzettend slim is en om zijn vrienden terug te vinden een grote reis maakt. 

Ik kan me zo voorstellen dat kleine jongetjes, geboeid door vliegtuigen en treinen, dit een geweldig boek gaan vinden. Kleine meisjes zullen dan weer geraakt zijn door de schattige muisjes, de elegante katten en de indrukwekkende uilen. Geloof me vrij: het verhaal is sterk; de illustraties het sterkst. 

Ik wilde nog graag wat tekeningen laten zien, maar dat zou niet fair zijn. Dit boek is gewoon zo erg de moeite, dat je er zelf eens in moet kijken. Wil je toch graag meer, klik dan eens op onderstaand filmpje. Veel plezier!

Pleidooi voor de illustrator

Kinder- en jeugdboeken zouden maar weinig zijn zonder de illustraties die de aandacht van de kinderen en de jongeren weten te grijpen. Bij kinderboeken zijn illustraties meestal fel, omdat felle kleuren nu eenmaal meer de aandacht trekken dan donkere kleuren. Bij jeugdboeken mag het al wat verfijnder, gedetailleerder en donkerder zijn. Hele imago's van uitgeverijen zijn opgehangen aan het kleurgebruik van hun illustratoren. Denk maar aan de felle kleuren van Clavis, in tegenstelling tot de sobere kleuren van De Eenhoorn. En toch lijken de 'tekeningen' van het boek vaak ondergeschikt aan de tekst, en lijken illustratoren lager op de ladder te staan dan auteurs. Hoewel ik uiteraard geen voorkeur heb voor de ene noch de andere, lijkt me dat niet helemaal fair. Daarom geef ik jullie graag een aantal tegenvoorbeelden van boeken/reeksen waarbij de tekeningen juist meer betekenen dan de tekst, de tekeningen de aanzet vormen tot het lezen van de tekst, wat je je maar kan bedenken.

Bovendien geeft me dit een mooie gelegenheid om wat plaatjes op mijn blog te zetten die zonder meer kunst genoemd kunnen worden!

Dit is een illustratie uit een boek van Tiny. Marcel Marlier, de illustrator van deze boeken, overleed in 2011. Behalve Tiny schilderde hij ook. In veel van zijn schilderijen komen kinderen en dieren voor. Ik heb altijd gehouden van de tekeningen in Tiny - er zit iets iets dromerigs in de gezichtsuitdrukkingen van de kinderen. Het lijkt alsof Marlier de onschuld van deze kleine mensen perfect wist te vangen. Kijk ook eens naar deze schildering, waar we opnieuw Tiny op kunnen ontdekken:

22 jaar geleden tekende Lieve Baeten voor het eerst het heksje Lotje. Haar verjaardag werd twee jaar geleden uitgebreid gevierd. Aangezien ik twee jaar geleden nog geen blog had, breng ik op deze manier hulde aan het heksje én uiteraard aan de illustrator:

Een minder voor de hand liggende illustrator, misschien, maar eentje die een speciaal plekje in mijn hart veroverd heeft, is Quentin Blake. Hij heeft zo'n eigenzinnige stijl - het is moeilijk om het echt 'mooi' te noemen, maar herkenbaar is het wel. Hij werd bekend als dé illustrator van Roald Dahl, maar maakte sindsdien voldoende furore voor zichzelf. Zo heb ik een prachtig exemplaar van A Christmas Carol door hem geïllustreerd.

Deze illustratie heet "A boy and a dress"

Wat ik ook zo geweldig aan hem vind, is de manier waarop hij zijn materialen hanteert. Hij kleurt letterlijk buiten de lijntjes!

Nog een artiest van eigen bodem, en eentje waarvoor ik mijn liefde al eens heb laten blijken: Jan Bosschaert. Wat zou Marc de Bel zijn zonder Jan Bosschaert? En wat zou Jan Bosschaert zijn zonder zijn ander werk? Een bloem'lezing':

Een illustratie uit De Katten van Kruisem ...

... en een eigen werk:

Ik kan moeilijk zeggen waarom, maar ik vind het gewoon prachtig. Ach ja - ik ga ervan uit dat ik soms mijn objectiviteit mag laten varen! ;-)



Laat deze opsomming vooral geen uitsluitend effect hebben. Elke illustrator is een kunstenaar, en elke kunstenaar verdient mijn maximum aan respect (al was het maar omdat ik enkel stokmannetjes kan tekenen). Ik sluit graag af met enkele illustraties van minder bekende illustratoren. Minder bekend is vaak minder geliefd, maar daarom niet minder getalenteerd. Geniet ervan.

Anton Van Hertbruggen



Korneel Detailleur

Isabelle Wils

Benjamin Lacombe